Citaten euthanasie

Spanningsveld binnen de zorg voelbaar: ‘is de patiënt klaar met HET leven of met DIT leven’?

Is de dood het antwoord op de uiting van een voltooid leven?, of dienen we als verpleegkundige beroepsgroep te investeren in een samenleving waar de betekenis van het ouder worden van belang is, in plaats van een last’. We moeten als verpleegkundige beroepsgroep uitdragen dat patiënten ‘tot last mogen zijn”. We moeten aandacht hebben voor de schraalheid en tragiek van het leven.

Wat is eigenlijk voltooid leven: losraken en vervreemden van de wereld, anderen en jezelf? Dit alles veroorzaak door 5 thema’s
I. Existentiële eenzaamheid
II. Het gevoel er niet meer toe doen
III. Onvermogen tot zelfexpressie
IV. Moe van het leven
V. Vrees voor afhankelijkheid

Bron: De ervaring van een voltooid leven: V&VN, maart 2017

Mensen die zeggen ‘klaar met leven’ te zijn hebben allen dezelfde klachten:
- Eenzaamheid
- Er niet meer toe doen
- Aversie ten afhankelijkheid
- Onvermogen om zich zelf te uiten
- Geestelijk of lichamelijk vermoeidheid.

Bedenk dat de doodswens van ouderen mensen mogelijk voort komt uit maatschappelijke verwaarlozing. Zouden we dan niet juist de maatschappelijke context moeten veranderen, zodat gevoelens van buitengesloten, van afgeschreven zijn niet meer mee kunnen doen, van afgeschreven zijn, kunnen veranderen, liefst in gevoelens van erbij horen en waardering!

Euthanasie louter op grond van ‘voltooid leven ‘is wettelijk niet toegestaan

Bron: Huisarts & Wetenschap, februari 2017

De zorg voor het leven, waarbij patiënten perspectief van groot belang is, daarbij is het hoogtijd om de zorg rond het levenseinde te stroomlijnen, toegang tot goede palliatieve zorg

Bron: E. Wiegman, Coöperatie Palliatieve Zorg Nederland

Voltooid leven vind ik misleidden woord, zeker omdat ik dat dat mensen gewoon plannen ontwikkelden, zelf een draaiboek schreven hoe ze dood wilden. In dat opzicht waren die leven sus ook biografisch gewoon nog niet klaar. Ik bespeurde vaak een verlangen om maatschappelijk te blijven bijdragen, maar het besef daarvoor niet meer gevraagd te worden. Het is dus meer capituleren, dan voltooien, het is een vlucht vooruit. “lijden aan het leven”, erkent meer waarom het gaat. In gespreken met nabestaanden van mensen die inmiddels daadwerkelijk hun leven beëindigd hadden kwam naar voren dat nabestaanden het gevoel hadden te kort geschoten te zijn. In de discussie over voltooid leven gaat het nu wel te veel over de wil van het individu. Die wil blijkt vaak heel diffuus en bovendien gaat dit voorbij aan de naasten.

Bron: Huisarts & Wetenschap, februari 2017: Els van Wijngaarden, promovendus over voltooid leven, 2016

Wat zijn voor jou de meest verrassende bevindingen?

Allereerst blijkt uit mijn onderzoek dat voltooid leven een –wat mij betreft ongepast – eufemisme is. Voltooid heeft een positieve connotatie, het klinkt rooskleurig en monter. In de ervaringen van ouderen gaat het echter helemaal niet over ‘het voltooien van een mooi en rijk gevuld leven’. In de werkelijkheid gaat achter de term voltooid leven een rauwe tragiek schuil. De ouderen die hun leven voltooid vinden, lijden aan het leven. Daarnaast is voltooid leven veel meer dan een individuele evaluatie van iemands eigen leven. De uitingen van eenzaamheid, marginalisatie en gevoelens van onnut zijn ook een spiegel, en leggen pijnlijk bloot hoe deze ouderen hun plek in onze samenleving ervaren.

Wat hebben we er als maatschappij voor over om de kwetsbaarheden te verminderen?

Ook legt het de ambivalentie bloot waarmee de stervenswens bij voltooid leven gepaard gaat. De stervenswens blijkt geenszins “een geheel intrinsieke, weloverwogen en consistente wens die in vrijheid tot stand is gekomen, zonder druk van buitenaf.” Mijn onderzoek toont aan dat de stervenswens bij voltooid leven zich veel eerder kenmerkt als een spagaat, als een heen en weer geslingerd worden tussen tegenpolen in jezelf. Mensen willen dood, en stellen het tegelijk ook uit, hopen toch nog op een opleving, of plannen een nieuwe heupoperatie.

Aanbevelingen voor de praktijk

Ik zou op basis van de uitkomsten van mijn onderzoek willen pleiten voor terughoudendheid bij het maken een wetsvoorstel om hulp bij zelfdoding in geval van voltooid leven mogelijk te maken. In ieder geval vraagt de thematiek om breder beleid, waarin aandacht voor zingeving een sociale cohesie een belangrijke rol speelt. Ik denk dat het belangrijk is dat er een brede maatschappelijk bezinning komt op de vraag, hoe je werkelijk van betekenis kunt zijn en blijven tot het einde. Hoe zorgen we ervoor dat mensen zich onderdeel blijven voelen van de samenleving, zeker als ze dat zelf nog willen? Hoe zorgen we voor blijvende wederkerigheid in relaties?

Bron: Promotieonderzoek Voltooid Leven Els van Wijngaarden

Verpleegkundige: "Ik ben geen verpleegkundige geworden om mensen te helpen sterven"

Bron: V&VN Ethiek