Bijbelse visie

De Bijbelse aspecten zoals die gelden ten aanzien van hulp bij zelfdoding komen in grote trekken overeen met die van het assisteren bij euthanasie. In beide gevallen gaat het om het faciliteren van levensbeëindiging, hetgeen een Bijbelgetrouw christen niet geoorloofd is om te doen. Het leven is immers door God gegeven, een geschenk waar we niet zomaar mee mogen doen wat we willen.

Enkele voorbeelden uit de Bijbel waarin ons wordt getoond dat ook in zeer moeilijke situaties niet de vlucht (suïcide) maar de toevlucht (tot God) de aangewezen weg is:

Wanneer Job te horen heeft gekregen dat in één dag hem al zijn kinderen zijn ontvallen, valt hij op de aarde en buigt zich voorover onder het uitspreken van de belijdenis: De Heere heeft gegeven, de Heere heeft genomen; en de naam des Heeren zij geloofd!
Als David weer eens voor zijn vijanden op de vlucht is en voor zijn leven vreest, laat hij in zijn gebed toch merken dat hij zijn vertrouwen (ook ten aanzien van zijn levenseinde) op God stelt als hij bidt: Mijn tijden zijn in Uw hand.
Het onherroepelijke karakter en de vaak huiveringwekkende methodiek leidt er toe dat de daad door de omgeving reeds bij voorbaat wordt veroordeeld. Deze veroordeling is echter vaak ook het gevolg van onkunde t.a.v. de hele context waarbinnen de suïcide tot stand is gekomen en de onwetendheid van het diepe leed dat veelal aan de daad ten grondslag ligt.

Bijbelse voorbeelden van mensen die de dood zagen als uitvlucht voor de situatie waarin ze zich bevonden:

• Mozes vraagt de Heere, wanneer hij het gevoel heeft niet meer tegen de situatie op te kunnen (het volk Israel vraagt voortdurend om vlees): “Ik alleen kan al dit volk niet dragen; want het is mij te zwaar! En indien Gij alzo aan mij doet, dood mij toch slechts, indien ik genade in Uw ogen gevonden heb; en laat mij mijn ongeluk niet aanzien!” (Num.11: 14,15). De Heere doodt hem echter niet, maar geeft hem het advies om 70 oudsten aan te stellen waardoor zijn last verlicht zou worden.
• Al spoedig is tijdens het koningschap van Saul duidelijk dat hij een voorbeeld is van zoals het niet moet: ongehoorzaamheid t.a.v. het opvolgen van de instructies van Samuel (en ten diepste ongehoorzaamheid jegens God), het willen doden van David die nota bene door God tot koning was gezalfd, het raadplegen van de waarzegster van Endor. Het absolute dieptepunt komt wel aan het einde van zijn leven, waarbij hij uiteindelijk een einde aan zijn lijden denkt te maken door zelfmoord. Het is duidelijk dat hier geen zegen op rustte.
• In 1 Kon.19:4 lezen we van Elia: ‘Maar hij zelf ging heen in de woestijn een dagreis, en kwam en zat onder een jeneverboom, en bad dat zijn ziel stierve, en zeide: Het is genoeg; neem nu, HEERE, mijn ziel, want ik ben niet beter dan mijn vaderen’. In al zijn mismoedigheid hoeft het leven van Elia niet meer. En dat terwijl hij kort daarvoor nog zo’n glorieuze vertoning van Gods macht en kracht had meegemaakt op de Karmel. Gelukkig heeft de Heere zijn gebed niet verhoord. De Heere had hem, op Zijn tijd en wijze, een bijzondere hemelvaart toebereid.
• De vrouw van Job geeft hem het advies: “Zegen (= vervloek) God en sterf”. Mogelijk doelt zij hier op zelfmoord, maar Job geeft hier het prachtige geloofsantwoord: “Zouden wij het goede van God ontvangen en het kwade niet ontvangen?” En ondanks alle beproevingen heeft Job, die toch een voorbeeld is voor gelovigen in nood en aanvechting, de Heere nooit verzocht om hem maar weg te nemen.
• Wanneer Paulus en Silas in de gevangenis zitten, en er ten gevolge van een aardbeving een situatie ontstaat waarin het mogelijk wordt dat alle gevangenen kunnen ontvluchten, staat de gevangenenbewaarder op het punt om zich uit pure radeloosheid van het leven te beroven. Paulus riep hem echter krachtig op om zichzelf geen kwaad te doen. Door een wonder is geen van de gevangenen ontsnapt.
• Ook Paulus wenste op een gegeven moment wel ontbonden te zijn, maar dat gebed werd op dat moment niet verhoord. Dat gebed doelde overigens niet zozeer op verlangen naar de dood, maar naar het ware Leven.

Een Bijbels antwoord

Al met al is niet alleen uit de letter (Gij zult niet doodslaan), maar zeker ook van de geest van Gods Woord af te leiden dat de dood als middel om het lijden te ontvluchten niet geoorloofd is. Dit wordt ook geïllustreerd door de wonderen die de Heere Jezus tijdens zijn aardse bestaan verrichtte. Wanneer de dood de door de Heere gewenste oplossing voor lijden zou zijn geweest, had Hij deze mensen zeker niet (laten) genezen of uit de dood (laten worden) opgewekt, maar juist laten ‘inslapen’. Dat de Heere Jezus ook voordat Hij zelf werd gekruisigd zich kon inleven wat lijden betekent voor een mens, blijkt wel uit Zijn verzoek in Gethsemané aan Zijn Vader of de drinkbeker aan Hem voorbij mocht gaan.

Er zijn voorbeelden van mensen die achteraf kunnen belijden: het is een wonder dat de Heere mij voor suïcide behoed heeft. Toch mag hieruit niet al te gemakkelijk de conclusie getrokken worden dat dit iets zegt over de mate van hun geloof. Dit is immers geen vrucht van eigen akker!
Anderzijds mogen we ook niet lichtvaardig oordelen over hen die toch de hand aan zichzelf sloegen, al dan niet met het door hen gewenste resultaat.
Wordt ook niet Simson, die zich maar al te bewust was van de gevolgen van zijn laatste daad, genoemd in de galerij der geloofsgetuigen van Hebreeën 11?
In de kerkgeschiedenis is heel genuanceerd over deze dingen geschreven. 'God is rechter die 't beslist..'

Praten over zelfdoding kan bij de landelijke hulplijn 113 Zelfmoordpreventie. Telefoon 0900-0113 of 113.nl.

Laatst gewijzigd: juli 2019