Casus

Case 1 | Ziekenhuisafdeling

Heleen werkt op een gecombineerde afdeling gynaecologie/obstetrie van een algemeen christelijk ziekenhuis. Omdat het ziekenhuis wel over een abortusvergunning beschikt, heeft zij bij haar indiensttreding haar gewetensbezwaren tegen abortus provocatus kenbaar gemaakt aan haar leidinggevende.

Het was een goed gesprek, de leidinggevende gaf aan dat abortus provocatus gelukkig niet vaak voorkwam. Een enkele keer deed zich echter wel eens een situatie voor waarbij wel werd besloten tot abortus provocatus, bijvoorbeeld als het vruchtje een niet met het leven verenigbare afwijking bezat. Met Heleens opvatting zou echter rekening gehouden worden door middel van een ‘slimme’ planning waarbij er altijd een collega samen met haar dienst deed die niet in die mate gewetensbezwaren had.

Tijdens een dienst, die Heleen waarneemt vanwege ziekte van één van de collega’s, wordt er echter een jonge vrouw opgenomen met de bedoeling om een paar uur later een abortus provocatus te ondergaan (uit onderzoek was gebleken dat haar kindje een chromosomale afwijking had). Omdat Heleen de vrouw niet wil opnemen en de leerling waarmee zij dienst doet dit nog niet mag, moet hulp ingeroepen worden van het avondhoofd. Die neemt het Heleen hoogst kwalijk dat zij voor dit ‘klusje’ ingeschakeld wordt, alsof zij dat zo leuk vindt! Heleen voelt zich ongelukkig met de situatie, en neemt zich voor geen diensten meer voor anderen te verrichten.

Commentaar RMU:

Het zou buitengewoon jammer zijn dat door dit vervelende incident bij Heleen de bereidheid om diensten over te nemen of extra te draaien (i.v.m. ziekte of andere afwezigheid van collega’s) zou afnemen. Collegialiteit is immers een vorm van naastenliefde. Ons advies is om deze kwestie direct te bespreken met het avond/nachthoofd en daar bij te refereren aan de eerder gemaakte afspraken.

Ook is het belangrijk om zo spoedig mogelijk nadien dit te bespreken met de leidinggevende waarmee destijds de werkafspraken zijn gemaakt. Het is belangrijk dat hier wat van op schrift kan komen, zodat bij een dreigende schending hiervan hieraan gerefereerd kan worden.

Het is belangrijk dat er een vanzelfsprekende bereidheid getoond wordt tot het verlenen van de basale verzorging nadat de abortus verricht is. Dan betreft het immers een patiënt met een kans op nabloeding waarbij zorg en controle geboden zijn.

Case 2 | Apotheek

Marjan heeft net haar diploma voor apothekersassistente gehaald. Het is voor de derde keer dat zij een weekenddienst draait. Hierbij is zij via een mobiele telefoon bereikbaar voor spoedgevallen, en doet zij ’s zaterdags en ’s zondags van 10 tot 12 uur en van 19 tot 20 uur dienst in de apotheek open voor ‘aanloop’.

Zondagochtend staat er al een jonge vrouw voor de apotheek te wachten als Marjan even voor tienen komt aanrijden. Nadat ze via de dienstingang binnen is gekomen, doet Marjan de verlichting in de apotheek aan, ontgrendelt ze de medicijnkasten en laat de jonge vrouw binnen. Deze verzoekt om de morning-afterpil. Marjan schrikt. Ze heeft dit één keer eerder meegemaakt in een dagdienst. Toen heeft een collega met andere opvattingen over het werkingsmechanisme van anticonceptiva de afhandeling van het recept op zich genomen. Hoe moet ze nu handelen?

Commentaar RMU:

Het is belangrijk om werkafspraken voor dit soort situaties te maken voordat die situaties zich voor kunnen doen. Het ad hoc laten verrichten van een collega lukt wellicht nog in een door de weekse dagdienst, maar het is duidelijk dat dit faalt tijdens avond/nacht/weekenddienst.

Het is dus belangrijk om hierover duidelijkheid te hebben voordat de bewuste diensten gedraaid worden.

Het is erg belangrijk om je te verdiepen in het werkingsmechanisme van de huidige generatie morning-afterpillen. Door verandering in de samenstelling is de abortieve werking veel kleiner dan vroeger, geclaimd wordt zelfs door farmaceutische firma’s dat de huidige generatie helemaal niet abortief werkt. https://www.digibron.nl/search/detail/1c488ae82d11b88cf4a5b718ee2398ec/de-pil-kan-abortief-werken Hierover is echter (nog) geen 100% duidelijkheid.

Feit is wel dat hoe korter de pil wordt ingenomen na de geslachtsdaad, hoe kleiner de kans op een abortief effect is. Wanneer apotheken de pil niet zouden verstrekken in het weekend, met een verwijzing naar de vrije verkrijgbaarheid bij de drogisterijen, zou dit dus de kans op een bevruchting kunnen verhogen.

Overigens is de werking van spiraaltjes, die ook via de apotheek verstrekt worden, ongeveer vergelijkbaar.

Laatst gewijzigd: juli 2019